Çocuğum özür dilemiyor! Bu cümle, bu günlerde birçok anne babanın düşüncesini dile getiriyor. Çocuklara özür diletmek doğru mu düşüncesi de yine akıllara karıştıran bir soru olarak öne çıkıyor. Bazı görüşlere göre, çocuklara özür diletmek, özür dilemesi için çocuğu zorlamak, onun yetişkinler karşısında kendisini ezilmiş ve güçsüz hissetmesine neden oluyor. Çocuklar, gerekli ve gereksiz her durumda, yetişkinlerden özür dilemeye başlıyor. Bazen de tam tersi bir tepki vererek, zorla özür diletilen çocuk, isyankar bir şekilde, hatalı oldukları durumda bile özür dilemekten kaçınıyor.
Elbette çocuğa zorla özür diletmek doğru bir durum olmasa da çocuğa özür dilemeyi öğretmek büyük önem taşıyor. Bir çocuğun özür dilemesi, bunu yaparken de içten olması, onun sosyal becerilerini geliştirerek daha sağlıklı bir yetişkin olmasını sağlıyor. Hatalarını fark eden, problem çözme becerileri gelişmiş ve gerektiğinde özür dileyen bir çocuk yetiştirmekte en önemli görev anne babalara düşüyor. Biz de bu anlamda siz anne babalara yardımcı olabilmek adına, çocuklara içten bir şekilde özür dilemeyi öğretmenin yollarını bir araya getirdik.
Önce Kendiniz Özür Dilemeyi Öğrenin
Anne babalar çocuklar için bir numaralı rol modellerdir. Bu nedenle, nasıl bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız, o şekilde davranmanız önemlidir. Özür dilerim cümlesi sadece iki kelimeden oluşsa da biz yetişkinler bile özür dilemek konusunda başarılı değiliz. Gerçekten bir hata yaptığımızda, karşımızdaki kişiden af dilemek, gururumuzu incitebiliyor. Hata yaptığımızı kabullenmek bile oldukça zorlayıcı olabiliyor. Çocuklarımızın özür dilemesini istiyorsak, önce gerektiğinde özür dileyerek ona örnek olmalıyız. Eğer özür dilemekte zorlanıyorsak bunu da çocuğumuzla paylaşabilir, özür dilemenin neden gerekli olduğunu, zorlanma nedenlerimizi ve zorlansak da bunu başarabileceğimizi çocuklarımıza anlatabiliriz.
Duygularını Tanımlamasına Yardımcı Olun
Bir çatışma ya da tartışma ile karşılaştığımızda, biz yetişkinler bile duygu karmaşası yaşarız. Hangi duygularla hareket ettiğimizi anlamakta zorlanırız. Çocuklar ise, duygular konusunda bizden çok daha fazla karmaşa yaşarlar. Bu nedenle bir tartışma anında kendinizi onun yerine koyun. Duygularını tanıması için onunla konuşun. Bırakın kendini nasıl hissettiğini, davranışının nedenlerini o anlatsın, siz de dinleyin. Bu duyguları isimlendirin ve normal olduğunu söyleyin. Yaşadıkları çatışmanın nedenini anladıklarında, özür dilemeleri kolaylaşacaktır.
Seçenek Tanıyın
Çocuklarınız hata yaptığında ona zorla özür diletmek, çocuklarınıza hiçbir şey öğretmez. Ona gerçekten bir şeyler öğretmek, ömür boyu kullanacağı beceriler kazandırmak istiyorsanız, empati ile tanıştırın. Hatalı davrandığı kişinin neler hissedebileceği üstüne konuşun. Bu durumu düzeltmek için neler yapabileceğine birlikte karar verin. Karşısındaki kişi ile problemini çözmek için birlikte bulduğunuz seçeneklerden birini uygulaması için cesaretlendirin.
Özür Dilemek Nedir Ne Değildir Öğretin
Çocuğunuz özür dilemenin yaptığı her hatayı düzeltmenin yolu olduğunu mu düşünüyor? Öyle ise özür dilemenin ne olduğunu bilmiyor demektir. Özür dilediği davranışın hatalı olduğunu ve bir daha yapmaması gerektiğini, her hatasından sıyrılmak için özür dilerim demenin yeterli olmayacağını örneklerle anlatın. Davranışını düzeltmek için ona rehberlik edin.
Özür Dilemenin Temeline İnin
Çocuklarınız büyürken çok fazla hata yapacaktır. Bunu kabullenin. Çocuğunuza karşı sert değil, yumuşak bir şekilde yaklaşın. Çocuğunuzun hata yaptığı zamanları değil, sakin ve ılımlı oldukları zamanları kollayın. Ona kendi çocukluğunuzdan, benzer hatalarınızdan bahsedin. En önemlisi de çocuğunuza özür dilemenin temelini anlatın. Kendisine yapılmasını istemediği hiçbir şeyi karşısındakine yapmaması gerektiğini öğretin. Bunun için rol oynama oyunları yapabilirsiniz. Örnek senaryolar kullanarak, siz çocuğunuzmuş gibi yapıp, ona doğru davranışı, oyun yoluyla gösterebilirsiniz.