Oyun terapisi bazen yetişkinlerde de kullanılabilen ancak temelde 3 ila 12 yaş arasındaki çocuklar üzerinde etkili bir psikoterapi yöntemidir. Bu yöntemle çocukların hayatlarını keşfetmeleri ve bastırılmış düşünce ve duygularını oyun aracılığıyla ifade etmesi hedeflenir.
Oyun Terapisi Tarihi
Oyun terapisi alanındaki ilk çalışmalar 1920li yıllara dayanır. Hermine Hug-Hellmuth’un bu alandaki çalışmalarını Melanie Klein, David Levy, Joseph Soloman, Anna Freud, Carl Rogers, Virginia Azline ve Roger Phillips gibi isimler izlemiştir. Bu uzun yıllar boyunca oyun terapisi her adımda daha ileri bir noktaya taşınmış ve belli standartlar kazanmıştır.
Oyun Terapisi Nasıl Yapılır?
Oyun terapisi genellikle güvenli ve konforlu bir oyun odasında gerçekleştirilir. Çok az sınır ve kuralın söz konusu olduğu bu ortamda, terapist çocuğun oyun oynama şeklini, oyuncak seçimini ve oyun esnasındaki kararlarını gözlemler. Çocuğun düşüncelerini ifade etmesi teşvik edilir. Oyun terapisindeki ana amaç çocuğun kendini en sağlıklı yoldan ifade etmeyi öğrenmesini sağlamaktır. Ayrıca problemleri çözme konusunda yeni ve pozitif yöntemleri benimsemesi de amaçlanır.
Oyun Terapisi ve Nörobilim
Oyun oynamak özellikle çocuklar için rahatlamanın en basit yoludur. Bilimsel araştırmalar oyun oynamanın sağlıklı çocuk gelişimi için en önemli etkenlerden biri olduğunu göstermiştir. Bebeklerin milyonlarca beyin hücresi bulunur. Ancak bu hücreler yetişkinlerin aksine karmaşık nöral bağlantılardan yoksundur. Nörobilime göre çocukların beyinlerindeki en büyük gelişimler hayatın ilk beş senesinde yaşanır. Oyun eylemi nöronlar arasındaki bağlantıların gelişmesinde kayda değer önem taşır. Nöronlar arasındaki bağlantılar, çocukların öğrenme, sosyal gelişim ve duygusal gelişiminde büyük önem taşır.
Stresli yaşam deneyimlerine ya da travmatik geçmişe sahip çocuklarda, oyun oynamak sağlıklı gelişim için önemlidir. Travma etkileri hipokampus, amigdala ve talamus gibi sözel olmayan alanlarında bulunma eğilimi gösterir, ancak kişinin iletişimin kapasitesi ön loblarda bulunur. Bu nedenle travmadan etkilenen çocuklar neye ihtiyaçları olduğunu karşılarındaki kişilere söyleyemeyebilirler. Fiziksel ve rol yapmanın öne çıktığı oyun terapilerinin, çocukların travmatik hatıralarını ve hislerini sözel olmayan bölgelerden ön loblara taşıyabildiğini kanıtlamıştır.
Oyun Terapisi Ne İşe Yarar?
Oyun terapisi sosyal ve duygusal eksiklikleri olan çocukların daha iyi iletişim kurmasına, davranışlarını değiştirmesine ve problem çözme becerilerini iyileştirmesine yardım eder. Ayrıca ciddi hastalıklar geçirerek hastanede yatmak, aile içi şiddete ya da istismara uğramak, aile krizinin ortasında kalmak, çevrelerinde uyum sağlayamadıkları değişimler yaşamak gibi stresli olaylara maruz kalan çocuklar için de oyun terapisi oldukça uygundur. Akademik ve sosyal problemleri, öğrenme güçlüğü, davranış bozukluklarına sahip çocuklarda oyun terapisi ile gelişim sağlayabilirler. Depresyon, kaygı, öfke ve dikkat eksikliği gibi sorunlar deneyimleyen çocuklar da oyun terapisinden faydalanabilirler.
Oyun Terapisi Nasıl Uygulanır?
Duygusal ve davranışsal zorluklar yaşayan çocuklarda oyun terapisi oldukça fayda gösterir. Yetişkinlere de uygulanabilen oyun terapisi aslında 12 yaş altındaki çocuklar için tasarlanmıştır. Genel olarak her seans 30 ila 45 dakika arasında sürer. Oyun terapisi tek bir çocuğa uygulanabileceği gibi grup üzerinde de uygulanabilir.
Oyun terapisi esnasında terapist çocuğa konforlu ve güvenli bir oyun alanı sunar. Bu alanda çocuğa yok denecek kadar az sınır ve kural konur. Genellikle bir oyun odası olarak tasarlanan terapi alanında çocuğun duygu ve düşüncelerini ifade etmesini teşvik edecek oyuncaklar özel olarak seçilir. Çocuğun bu oyuncaklarla olan etkileşimi çocuğun sembolik sözcükleri olarak ele alınır. Çocuğun oyuncaklarla etkileşimi terapist tarafından gözlemlenir. Çocuğun hangi duygu ve düşünceleri özgürce ifade etmediğine dair işaretler toplar.
Oyun terapisi odasında kum havuzu, minyatür figürler, sanat malzemeleri, Legolar, kostümler bulunabilir. Terapist bu oyuncakları kullanarak çocukla birlikte terapatik hikaye anlatma, müzik, dans, teatral gösteriler, rol oynama ve yaratıcı görselleştirme gibi aktiviteler yapabilir.
Terapinin ilk safhalarında terapist çocuğa istediği gibi oynama izni verir. Terapi ilerledikçe terapist çocuğun karşı karşıya olduğu problemlerle ilişkilendirebileceği özel oyuncaklarla oynaması için çocuğu yönlendirebilir.
