Bebekler, kendilerine sürekli sevgi gösteren ve bakımını üstlenen kişiyle bağ kurarlar. Onları koruyan ve sakinleşmelerini sağlayan kişileri tanırlar. Anne babaları, bakıcıları ya da büyükanne ya da büyükbabaları gibi bakımından birinci derecede sorumlu kişiler ile sağlıklı bir bağlılık hissi yaşarlar. Ancak bazı durumlarda bebekler bu sağlıklı bağlanma durumunu yaşayamayabilir. Genellikle anne babanın isteyerek ya da istemeyerek ihmalkarlığı sonucu oluşan bu durum, zihin sağlığı ile ilgili bir durum olan tepkisel bağlanma bozukluğuna neden olabilir. Peki tepkisel bağlanma bozukluğu nedir? Bu bozukluk, çocuğun sağlıklı ve sevgi dolu ilişkiler kurmasına engel olan bir rahatsızlıktır.

Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Nedenleri

Bağlanma bozukluğunun ana nedeni, bakımından birincil derecede sorumlu olan kişinin, yani genellikle anne ve babanın çocuğa uygun bakımı, sevgiyi, ilgiyi göstermemesidir. Beslenmeyen, sevilmeyen, ağladığında ilgilenilmeyen bir çocuk sağlıklı bağlar kuramaz. Bu durum bazen anne babanın isteği dışında da gerçekleşebilmektedir. Örneğin;

- Anne ve babanın çok genç olması durumunda çocuk yeterli bakım ve sevgiden mahrum kalabilir.

- İkiz üçüz gibi birden çok çocuğa aynı anda sahip olan ebeveynler yeterli ilgiyi gösteremeyebilirler.

- Çok kısa zamanda birden çok çocuk sahibi olan anne babalar, çocukların her biriyle olması gerektiği gibi ilgilenemeyebilir.

- Annenin bebeği ev işleri nedeniyle sürekli yalnız bırakması ve erken yaşta tablet ve TV’ye maruz kalmak da çocuğun bağlanma problemleri yaşamasına neden olabilir.

- Anne ya da babanın sürekli hapse girip çıkması durumunda çocuğun bakıcıları sürekli değişeceği için çocuk yetişkinlerle doğru ve sağlıklı bir bağ kuramaz.

- Depresyonda olan anneler, özellikle de doğum sonrası depresyon yaşayan kadınlar, çocuklarına istedikleri gibi yaklaşamayabilirler. Onun ağladığında yanında olamayabilir, ihtiyaç duyduğu şefkati gösteremeyebilirler.

-  Anne babasını kaybetmiş ve koruyucu ailelerde büyüyen çocuklar, birincil bakıcıları sürekli değiştiği için sağlıklı bağları kuramayabilirler.

- Alkol, uyuşturucu kullanan anne babaların çocukları, doğru bakım ve beslenme ihtiyaçları karşılanmadığı için bağlanma bozukluğu yaşar.

- Yetiştirme yurtlarında büyüyen çocuklar sürekli farklı bakıcılarla bir arada oldukları için bağlanma konusunda sıkıntı yaşayabilirler.

Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Belirtileri

Tepkisel bağlanma bozukluğu yaşayan çocuklar genellikle kuralları takip etmezler, empati göstermekte zorlanırlar. Ancak tepkisel bağlanma bozukluğu, bu bahsi geçen davranış problemlerinden çok daha derin bir problemdir. Bu bozukluğa sahip çocuklar;

- Sosyal iletişimi başlatmada istekli olmama,

- Seslenildiğinde genellikle tepki vermeme,

- Kolayca sakinleşememe,

- Bakımından sorumlu kişinin yokluğundan etkilenmeme,

- Fiziksel temastan hoşlanmama, karşı çıkma,

- Nadir olarak göz teması kurma,

- Sözsüz iletişimde yetersizlik yaşama,

- Dil ve konuşmada yaşına uygun gelişim gösterememe,

- Sürekli kalıp cümlelerle iletişim kurma

- Amaçsız aynı hareketleri tekrar etme

- Yetişkinlerle etkileşim yaşadığında öfke, ağlama gibi epizotlar yaşama

Tepkisel Bağlanma Bozukluğu ve Otizm

Tepkisel bağlanma bozukluğu yaşayan çocuklarda gözlenen bazı belirtiler otizm spektrum bozukluğunda da gözlenir. Bu nedenle bu belirtilerin yanı sıra, çocuğun geçmişinde, bakımından birincil derecede sorumlu kişilerin sıkça değişip değişmediği, yetişkinlerden yeterli ilgi ve şefkati görüp görmediği, yetiştirme yurdu ya da koruyucu bir ailede yetişip yetişmediği sorgulanmalıdır. Ayrıca tepkisel bağlanma bozukluğu teşhisi mutlaka bir uzman tarafından konulmalıdır. Otizm spektrum bozukluğu ile tepkisel bağlanma bozukluğu birbirinden tamamen ayrı bozukluklardır.

Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Tedavisi

Tepkisel bağlanma bozukluğu tedavi edilebilir. Bunun için öncelikle anne baba ya da çocuğun bakımından birinci dereceden sorumlu kişinin eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi şarttır. Öncelikle çocuğun bakımının düzeltilmesi gerekir. Ardından bakımından sorumlu kişiler ile çocuğun iletişimi güçlendirilmelidir. Eğer annenin depresyon problemi varsa mutlaka çözülmelidir.

Bu hem anne hem de bebeğin sağlığı için hayati önem taşır. Ayrıca çocuğun bakıcıları sürekli değişiyorsa bu durum önlenmeli, çocuğa daha çok sevgi ve şefkat gösterilmeli, çocuğun uzun saatler tek başına ya da tablet, TV önünde zaman geçirmesi engellenmelidir. Konya tepkisel bağlanma bozukluğu tedavisi arayışınızda Psikon Terapi alanında uzman profesyonel kadrosu ile size yardım edebilir.