Anne baba olmak oldukça zor. Birçok tecrübe ve bilgiye rağmen hata yapmak ise oldukça normal. Çünkü bir çocuğu yetiştirmek, onu her yönden sağlıklı bir birey haline getirmek başlı başına bir mücadele.
Elbette her anne babanın hata yaptığı noktalar ve zorluklarla baş edemedikleri anlar olabilir. Bu hataları en aza indirmek için anne babaların en sık yaptığı hataları bir araya getirdik.
Aşırı Övgü
Çocukların iyi davranışlarını övmek ve bu konularda onları motive etmek için pozitif cümleler ve övgü kullanmak hemen her anne babanın benimsediği bir davranış biçimi. Ancak bu davranış biçimi abartıldığında, övgüler sürekli hale geldiğinde çocuklar üzerinde olumsuz etkilere sebep olabiliyor. Araştırmalara göre aşırı övgü, uzun vadede çocuğun övüldüğü konuda motivasyonunun düşmesine sebep oluyor. Örneğin çok paylaşımcı olduğu için övülen bir çocuk gittikçe paylaşma konusunda daha az gayret gösteriyor. Akıllı olduğu sürekli tekrarlanan çocuk, hayatı boyunca bu etiketi üzerinde taşımak ve beklentileri karşılayamamak konusunda korkulara sahip oluyor.
Kızma ve Bağırmak
Çocuklarımıza kızdığımızda sesimizi yükseltince bu onlar kaç ya da kavga et düşüncesine sürüklüyor. Biz sesimizi yükselttikçe beyinlerinin mantıklı alanı kapanıyor ve sizi neredeyse duymaz hale geliyor, böylece vermeyi umduğumuz mesajı da asla anlamıyorlar. Bizim söylediğimizi onaylasalar bile bunun tek sebebi korku oluyor. Bağırdığınız zamanlarda çocuğunuz sizi dinleme ve işbirliği yapma konusunda daha az istekli oluyor. Ayrıca bu durum aranızdaki iletişime de zarar veriyor.
Fazla Koruma
Bugünlerde anne babalar çocuklarına karşı çok daha korumacı. Çocuklarının hata yapmasını önlemek için onları korumak kulağa o kadar da kötü gelmese de aslında çocukların gerçek hayata hazırlanmasına engel oluyor. Çocukların sorunlarla karşılaşmaması, onların duygularıyla baş etmesine engel oluyor. Öfke ya da hayal kırıklığı ile baş etmeyi öğrenemeyen çocuklar uzun vadede daha kırılgan ve korumasız hale geliyor. Yeni nesillerde en çok rastlanan şeylerin başında anne babaya aşırı bağımlılık geliyor. Bu durumla baş etmek için çocukları sorunları çözme konusunda cesaretlendirme ve hata yapmalarına izin verme önem taşıyor.
Cezalandırma
Çocuklarımızın yaptıkları davranışların bir sonucu olduğunu göstermek için ceza veriyoruz. Ancak korkutma taktikleri ve cezalandırma bizim düşündüğümüzün aksi etkiler yaratabiliyor. Araştırmalara göre sürekli cezalandırılan çocuklar, sırf anne babalarından korktukları için onların her dediğini yapmaya başlıyor. Uzun vadede ise çocuk ve ebeveynler arasındaki ilişkilere hasar vererek iletişimi zora sokuyor. Ayrıca cezalandırma, çocukların agresif tavırlarını artırmakla birlikte cezadan kaçınmak için yalan söylemesine de sebep olabiliyor.
Çocuğun Duygularını Hiçe Sayma
Birçok anne baba farkında olmasa da çocuklarının duygularını hiçe sayıyor. “Yok canım, bu aslında o kadar da kötü değil.”, “Sadece bebekler ağlar.”, “Erkekler ağlamaz gibi cümleler kullanmak uzun vadede ciddi kaygı bozukluklarına sebep olabiliyor. Çünkü anne babalar duygularının gereksiz ve yersiz olduğunu söyleyince çocuklar kendilerine ve duygularına güvenemiyor.
Sürekli Güvence Vermek
Çocuğuna güvence vermek anne babaların bir numaralı görevi gibi görünse de aslında bu davranış biçiminin de dengeli olması gerekiyor. Oyuncağını kırdığı için üzülen çocuğa, üzülmemesi gerektiğini, yenisini alacağını söylemek onun duygularıyla başa çıkmasını engellemek anlamına da geliyor. Halbuki çocuklara, sabırlı olma, üzüntü ve öfke gibi duygularıyla baş etme şansı vermek gerekiyor.
Kaplan Kesilmek
Anne babalar çocuklarının iyi bir hayatı olması için akademik alanlarda başarılı olmalarını hedef alır ve çocuklarını zorlarlar. Bu ebeveynlik tipi özellikle son 10 yılda daha çok öne çıkıyor. Bazı çocuklar bu tarza olumlu yanıt vererek akademik başarılar elde etseler de bazı çocuklar olumsuz etkiler yaşıyor. Yapılan çalışmalara göre bu konularda aşırı baskıcı olmak çocuğun kaygı yaşamasına neden oluyor ve genellikle işler mutsuz sonla bitiyor.
Hataları Nasıl Önlersiniz?
Öncelikle çocukların dengeli ve tutarlı bir anne babalık tarzına ihtiyaç duyduğunu kendinize hatırlatın. Duyguları ile yüzleşmeleri ve olumsuz etkilerle başa çıkmaları için cesaret verin.
Onun mutlu, kendine yetebilen ve sorumlu bir yetişkin olması için, aşırı davranışlarınızın olup olmadığını gözden geçirin.
Bu davranışların yerine ne olması gerektiğini düşünün ve anne babalık tarzınızı çocuğunuzun ihtiyaçlarına göre şekillendirin.