Çocuğum konuşmuyor.
Çocuğum konuşurken takılıyor.
Çocuğum kekeliyor.
Çocuklarda gözlenen gelişim evrelerinden biri de konuşma ve dil becerileri konusundadır. Elbette her çocuk aynı aylarda konuşmaya başlamaz. Ancak çocuklardan yaşıtlarına benzer dil ve konuşma becerileri göstermeleri beklenir. Konuşma problemleri söz konusu olduğunda, öncelikle bir çocuk psikoloğu ile görüşmek faydalı olacaktır. Böylece çocuklarda konuşma problemleri altında yatan psikolojik bir sebep var ise ortaya çıkarılacaktır. Ayrıca uzmanın yönlendirmesi ile çocuk konuşma terapisi desteği alabilir.
Peki çocuklardan yaşlarına göre beklenen konuşma gelişim aşamaları nelerdir? 1 ila 4 yaş arasındaki çocuklar için öngörülen konuşma gelişim aşamalarını sizler için bir araya getirdik.
1 Yaş Konuşma Gelişimi:
Kelimeleri Kullanma
Bu yaştaki çocuğunuzun oldukça kısıtlı bir kelime hazinesi olur. Anne baba olarak sizler çocuğunuza her gün okuyarak ve konuşarak bu konuda destek olabilirsiniz. Bu yaşta çocuklardan genellikle anne ve babasını kastederek, bu kelime ve benzerlerini kullanması beklenir.
Taklit
8 ila 9 aylık bebekler, mırıldanmaya ve anne babasından duyduğu sesleri taklit etmeye başlar. 12 ayı tamamlayana dek çocukların sözcük söylememesi ve anlamsız seslerle etrafındaki sesleri taklit etmesi normaldir.
Tepki Verme
Bu yaşta çocuklardan, etrafında duyduğu bir sese dönüp bakmaları, başkaları gülerken gülmeleri beklenir. 1 yaşındaki çocuğun tepki vermesi, sözcük kullanmasından daha önemlidir.
Basit Talimatları Takip Etme
1 yaşındaki çocukların iletişimi sözcüklerden çok hareketlerdedir. Çocuğunuza yukarı dediğinizde ellerini havaya kaldırması, bir oyuncağı istediğinizde size uzatması bu hareketlere örnektir.
2 Yaş Konuşma Gelişimi:
Kelime Hazinesinin Genişlemesi
24 ayı geride bırakan çocuklar ortalama 50 kelime kullanırlar. 12 ila 24 ay arası çocuklarda konuşma gelişimi için hızlı bir dönemdir. Sizden duyduğu kelimeleri tekrarlaması ve kelime hazinesini geliştirmesi beklenir.
Kelimeleri İlişkilendirme
İki yaşındaki çocuklar, iki kelimeyi bir arada kullanmaya başlar. Örneğin “Ben arabam”, “Araba gitti” gibi iki kelimeyi ilişkilendirerek kullanır. 2 yaşındakilerin telaffuzları çok iyi değildir ve söylediklerinin bir kısmı anlaşılmayabilir.
Zamirleri Kullanma
24 ayı tamamlayan çocuklar, sen, ben ve o gibi ayrımların farkına varır. Bu nedenle “ben”, “sen” gibi kelimeleri kullanmaya başlar. Bu kelimeleri tam olarak doğru kullanması önemli değildir. Zamanla hangi zamirin kimi işaret ettiğini öğrenecektir.
Nesneleri ve Vücudu Tanıma
Çocukların birçoğu nesne ve vücudun parçalarının ismini söylemeden önce göstermeyi öğrenir. 2 yaş ile birlikte, kulak, burun, göz kelimelerini kullanmaya başlayacaktır.
3 Yaş Konuşma Gelişimi:
Basit Cümleler Kurma
Kreş döneminin gelişi ile birlikte birçok çocuk, basit cümleleri kurabilecek ve berrak bir şekilde söyleyecek duruma ulaşır. Çocuğun kurduğu cümlelerin en az %75’i anlaşılırdır. Çocuğun bu anlamda gelişimi, anne babanın yapacağı günlük soru cevap sohbetleri ile desteklenebilir.
Birden Çok Kelime Kullanma
Çocuklar, 3 yaş ile birlikte, 3 ila 6 kelime kullanarak uzun cümleler kullanabilirler.
Doğru Sözcükleri Bulma
Doğduğundan beri ismini söyleyemediği için işaret ederek gösteren çocuklar bu yaştan itibaren, doğru sözcükleri bularak cümlelerini tamamlarlar. Ayrıca, her şeyin ismini öğrenmek için çaba sarf eder ve bilmedikleri her şeyi sormaya başlarlar.
4 Yaş Konuşma Gelişimi:
Karmaşık Cümleleri Anlaşılır Bir Şekilde Kullanma
Bu yaştaki çocuklar artık, bir hikayeye ya da durumu, tamamen anlatmaya başlayacaktır.
Renkleri, Şekilleri ve Harfleri Ayırma
Bu yaştaki çocukların, bazı renkleri, şekilleri ve harfleri tanımaya başlaması beklenir. Çocuğun öğrenmeye son derece açık olduğu bu yaşta, anne babaların her fırsatta çocuklarına yeni şeyler öğretmeye çalışması, harfler, renkler ve şekiller üstüne konuşması önem taşır.
Zamanı Kavrama
4 yaşındaki bir çocuk saati tam olarak okuyamaz. Ancak zaman kavramı hakkında fikirleri şekillenmeye başlar. Kahvaltının sabah edildiğini bilmek gibi becerilere sahiptir.
Karmaşık Talimatları Anlama
Dört yaşına gelen çocuğunuza, “Kitaplarını kaldır, dişlerini fırçalar ve yatağa yat.” Dediğinizde anlaması beklenir. Aynı zamanda çocuğunuzun da kendi isteklerini karmaşık cümlelerle anlatabilmesi normal kabul edilir.
